In die Begin
In die Begin
“In die begin het God die hemel en aarde geskape.” Hierdie woorde klink dalk oorbekend in ons ore. Dit kan jou daarom moontlik koud laat. Wie egter daarteenoor die verreikendheid daarvan oordink, kan in hierdie woorde die mooiste musiek hoor. Want wat hoor ons in hierdie openingsin in die Bybel? Dat God onvergelykbaar is, en dat die wêreld kosbaar is.
Die uniekheid van God blyk al wanneer God in Genesis 1:1 stilswyend aandui: voordat mense of diere of dinge begin het, was God al daar. Origens, menslik gesproke is dit dalk ‘n gebrekkige formulering, so asof onse God net soos mense, onderwerp is aan verlede of hede. Wat duideliker uitstaan in hierdie sin is: hier is sprake van God se bestaan, onafhanklik van die wêreld en haar geskiedenis. Dit is duiselingwekkend. Ons kan ons nie mense voorstel sonder ander mense rondom hulle nie, sonder ander lewende wesens, sonder voorwerpe nie. God was so sonder alles (om nou weer ‘n menslike tydsbepaling te gebruik). Die bestaan van ons leefwêreld is daaraan te danke dat God dit so wou gehad het, sonder dat sy bestaan daarvan afhanklik is.
Dit verduidelik dadelik waarom die Bybel God se skeppingshandeling heel eerste noem, sonder om eers ‘n beskrywing van God self te gee. Watter beskrywing van God, losstaande van ons wêreld, sou vir ons verstaanbaar wees en tegelykertyd reg doen aan God? As gevolg van ons menslike beperkings, kan ons God slegs ken uit sy woorde en dade.
So dui die eerste sin in die Bybel al met baie oortuiging aan hoe uitsonderlik God is. Hy ken ‘n bestaanswyse wat ons ons nie kan indink nie, en waarvan ons slegs met stamelende woorde kan praat, soos byvoorbeeld: Hy bestaan op sy Eie, in ’n (vir menslike besef) eindelose en leë tyd en ruimte, en het genoeg aan Homself deur sy onuitputlike rykdom as Vader, Seun en Heilige Gees.
Die eerste stelling van die Bybel maak die werklikheid rondom ons nog meer duidelik: noudat God alles geskape het, is die werklikheid nie gesigsbedrog nie.
Hierdie stelling lyk of dit oorbodig kan wees. Maar laat ons nie te gou oordeel nie. Elkeen van ons word soms oorval met die gedagte dat ons die wêreld rondom ons as onwerklik ervaar. Byvoorbeeld: Dit wat ek rondom my sien, bestaan dit rêrig, of is dit ‘n droom waaruit ek vroeër of later gaan ontwaak?
Hierdie gewaarwording word soms verhef tot ‘n verklaringsmodel soos byvoorbeeld: “Alles is onwerklik en oë-bedrog, die werklikheid bestaan alleen in ons gees, asook die godheid waaruit ons gees gekom het.” Hierteenoor gee die eerste vers in die Bybel vir ons ʼn houvas op hierdie wêreld. Ons word nie bedrieg deur ons sintuie nie. Ons kan hierdie aanvegting van vervreemding teenoor ons omgewing, weerstaan. Wat ons mag hoor, en wat God aan ons wil sê is dit: ons omgewing is realiteit.
En watter realiteit is dit nie! Daar word baie keer gesê dat Genesis 1 die natuur “verontgoddelik”. Tot ‘n sekere mate is dit waar. Daar bestaan geen ruimte vir die idee dat mense, diere, voorwerpe of kragte benader kan word asof hulle geestelike wesens of beliggamings kan wees van goddelike wesens nie. Al die voorgenoemde is slegs produkte van God.
Daarmee word alle dinge egter nie gereduseer tot op-hul-self-staande voorwerpe nie, want tot op sekere hoogte ‘vergoddelik’ die begin van die Bybel die wêreld tog terdeë: alles word in betrekking gesien tot God. Dit is daarom ook verkeerd om onderskeid te tref tussen ‘n gewyde of alledaagse terrein – soos Christene baie keer gedoen het en steeds doen. Terwyl ons erken dat alles sy oorsprong gekry het as gevolg van God se kreatiewe mag, is die wêreld in sy geheel God se wêreld. Terwyl ons dus op hierdie aarde is, hoef ons geen oomblik ontuis te voel nie. Alles wat ons hoor en wat ons sien, in die kerk en op straat, is nie ‘n oënskynlike waarheid nie, maar kom uit die hand van God.
Dit is die musiek wat ons moet hoor in die eerste vers van die Bybel. Dit is wel waar dat die mooi klanke soms misvorm word deur die mag van die kwaad en sy versteurings. Satan se opstekery en menslike kwaadwilligheid veroorsaak allerlei verskriklikhede. Wanneer dit ons teen die bors stuit kan ons dalk soos vreemdelinge voel in hierdie wêreld, en kan ons dalk verlang dat dit ‘n verbygaande droom moet wees.
Maar ons moenie te vinnig oor die eerste vers van die Bybel lees nie. Deur alles heen bly dít waar: God is absoluut uniek en die wêreld is en bly ‘n kosbare realiteit.