“The most powerfull piece of political resistance literature from the period of the early empire”. Dit is die beoordeling van die boek Openbaring wat die bekende Nuwe Testamentikus, Richard Bauckham, gee. Ons kan hierdie standpunt volledig met hom deel. Dit word egter wel ʼn klein bietjie moeiliker wanneer ons vra wat presies verstaan word onder “political resistance literature”. Beteken dit dat die boek Openbaring self ʼn soort politieke boek is, of is Openbaring juis geskryf as weerstand teen elke vorm van politiek? Die profeet Johannes (hy noem self sy boek ʼn profesie!) opponeer die hele sisteem van politieke mag in die Romeinse Ryk in die naam van die God van Abraham, Isak en Jakob. Beteken dit dat Johannes daarom ook elke moontlike vorm van politieke stelsel bevraagteken en afwys? Wys Johannes op ʼn totaal ander alternatief? Wys Johannes dalk op ʼn politieke stelsel wat werklik bevrydend vir almal kan wees?

Richard Bauckham se antwoord op hierdie vraag is negatief. Hy is oortuig dat die boek Openbaring elke vorm van politiek teëstaan. Volgens hom is die boodskap van Openbaring glad nie ʼn politieke boodskap nie. Hy is oortuig dat die boek Openbaring ons verbeelding wil suiwer van alle politieke belange en ʼn totaal nuwe verhouding tussen God en mense en hoe die wêreld kan en moet wees, verkondig. Blykbaar moet ons gesuiwer word van elke vorm van politieke denke om daardeur bevry te word vir ʼn visie van ʼn verhouding met God waarin die mens bevry is van politiek. Volgens Bauckham wil die boek Openbaring ons bevry sodat ons God se betrokkenheid in ons lewens kan ervaar los van die ervaring van politieke mag.

Duisendjarige Ryk⤒🔗

Die vraag wat vir ons hier belangrik is, is of Christus se koninkryk iets is wat los van die daaglikse werklikhede van ons lewens bestaan. Het die gebeure van ons lewe van elke dag, ook die politieke aspekte daarvan, betekenis vir die heelal? Ons glo dat die heerskappy van die Messias van God hier en nou op aarde vorm kry – ook te midde van die politieke werklikhede waarmee ons elke dag te doen kry! Wat in die boek Openbaring belangrik is, is dat die Jerusalem wat uit die hemel kom, op aarde neerdaal! Daar bestaan nie ʼn kontras tussen die hemel en die aarde nie. Die kontinuïteit word juis deur Johannes se profesie sigbaar gemaak – dit wat vir die mens sonder geloof, nie sigbaar is nie.

Johannes wil die kontinuïteit tussen die finale en onbetwiste heerskappy van Christus en die moontlikhede van ons lewe van vandag, sigbaar maak. Al die opstand en rebellie wat vandag sigbaar is, kan die werklikheid van Christus se koninkryk nou reeds, nie ontken nie. Die duisendjarige ryk, wat niks anders is as Christus se heerskappy nie, is ʼn kragtige simbool van die onskynbaarheid tussen wat vandag afspeel en die werklikheid van Christus se koninkryk.

Apokaliptiek←⤒🔗

Talle teoloë beskou die apokaliptiek van Openbaring (= as ‘t ware die wêreldbeeld van die boek Openbaring) as ʼn onttrekking aan die samelewing, politiek en geskiedenis. Johannes op Patmos se politieke idees is daarom nie van nut vir die politiek van ons wêreld nie. ʼn Boek soos Openbaring word dan beskou as ʼn soort “mitologie” wat die mens ʼn manier gee om te ontvlug van die betrokkenheid by wat in ons wêreld gebeur.

Ons wil egter juis laat sien dat die beelde wat Johannes gebruik, nie ʼn manier is om politieke kritiek te lewer, deur ons te onttrek aan die politieke werklikhede van elke dag nie. Hy is nie besig om ʼn denkwêreld bo en buite ons lewe van elke dag te skep nie. Johannes se perspektief is ʼn uitdrukking van ʼn lewende hoop vir ʼn lewende en werklike wêreld onder die heerskappy van Christus. Dit beteken nie dat politieke orde berus op die openbaring van brute krag en mag nie. Die politieke orde van Johannes berus op die waarheid van God se Woord in Jesus Christus. Die verskil wat ons elke dag ervaar tussen God se heerskappy en werklike historiese gebeurtenisse, word deur Johannes verduidelik en verklaar aan die hand van ʼn verhaal en beelde wat die werklike betekenis van die sosiale wêreld in die heerskappy van Christus vind.

Die funksie van Johannes se politieke kritiek, is om die grense van ons politieke verbeelding te verruim en nie in te perk nie! Johannes se profesie wil politieke kritiek lewer om daarmee sy lesers te help om nie dit wat sleg is in bestaande politiek, te herhaal nie. Verder wil dit ons leer om vanuit ons geloofsoortuiging van politieke moontlikhede te praat en daarvoor te hoop, wat buite ons bestaande werklikhede is. Ons Christelike politieke verbeelding word deur Johannes gereinig / geheilig van slegte politieke denkpatrone en -praktyke, en geheilig vir goeie politieke denke en praktyke.

←⤒🔗

Die Verseëlde Boekrol←⤒🔗

Aan die begin van Johannes se visioen (Openbaring 4 en 5), word die hele skepping voorgestel rondom die troon van God. Aan God word ononderbroke lof gebring. Die lof word slegs onderbreek deur die ontdekking van ʼn boekrol wat verseël is. Hierdie boekrol is ʼn voorstelling van die geskiedenis van die wêreld. As verseëlde boekrol is die inhoud daarvan onbekend en onverstaanbaar. Dit is slegs wanneer die betekenis en doel van die geskiedenis van die wêreld aangedui kan word, dat die profeet se trane afgedroog kan word. Betekenis kan nie gevind word in ʼn verseëlde boekrol nie. Die vertroosting van die evangelie in hierdie situasie is vir ons bekend. Christus is die een wat die boekrol kan oopmaak; Hy maak die betekenis en krag van ons geskiedenis en die politieke werklikhede bekend.

Sewe Visioene←⤒🔗

In Openbaring volg die drie siklusse, elkeen met sy sewe visioene, op Christus wat sy boekrol oopgemaak het. Die sewende visioen van elke siklus verteenwoordig elke keer die oorwinning van die Here Christus oor die bose. Een van die wapens wat gebruik word in die enorme politieke stryd hier op aarde, is die getuies van Christus. Dit word in Openbaring 11 voorgestel in die episode van die twee getuies in die stad. Die stad word gebruik as simbool van sterk georganiseerde politieke krag en mag. Dit is die groot stad wat Sodom en Gomorra genoem word, waar ons Here gekruisig is. Dit verteenwoordig die drang van die mens om met brute mag te oorweldig wanneer dit gekonfronteer word met die getuienis van die Woord van die Here. Politiek word hier voorgestel as ʼn mag teen die getuienis van die Woord van Christus.

ʼn Alternatiewe sig op die stad is moontlik. Openbaring 11 begin met die afmeting van die tempel. Hierdie tempel moet veilig bewaar word, terwyl die res van die wêreld rondom dit vertrap word deur die nasies. Hierdie tempel verteenwoordig die aanbidding van die heilige God. Die politiek van mag en vernietiging word in Openbaring geopponeer deur die politiek van aanbidding van die Here! Die resultaat van die politiek van aanbidding word in Openbaring 11 voorgestel as die koms van die koninkryk van Christus (vgl. Openbaring 11:15-19)!

Nabootsing←⤒🔗

In Openbaring 13 word ons in beeldryke taal ʼn voorstelling gegee van die pretensies van die politiek in diens van die ryk van die duisternis. Die Satan probeer voorgee dat hy kan bied wat Christus aan sy gemeentes beloof het. In Openbaring 13: 2 word die kroning van die Lam van God nageboots. In vers 13 word sy wond wat genees word, voorgestel as ʼn krag waardeur die nasies in verwondering gebring word.

Regdeur die voorstelling van Johannes van die dier en sy koninkryk, kry ons die satan gefokus op sy pretensie om te kan bied wat die koninkryk van Christus deur God se genade vir die wêreld wil gee. Die bose pretendeer om ʼn basis te kan bied vir ware gemeenskap tussen mense en volke. Johannes gee deur sy profesie ʼn goddelike evaluering hiervan. Johannes laat sien dat die bose slegs aantreklik lyk, in soverre as wat dit ʼn growwe nabootsing en verdraaiing vorm van wat Christus deur sy koninkryk kom gee het. Die gesag van die dier word gevestig deur die lastering wat deur hom verteenwoordig word; ʼn powere nabootsing van Hom wat ʼn Naam gekry het waardeur daar werklik bevryding en vrede en eenheid in die samelewing kan wees.

Die bose het selfs sy eie valse profeet wat Christus met sy profete naboots! Hy doen wonderwerke om mense in vervoering te bring en hulle te mislei. Hy het selfs ʼn valse seël van die doop! D.i. die merk op die hand en die hoof van sy volgelinge! Hulle wat sy merk in die samelewing, d.i. die politieke sfeer van die volke en ekonomiese mag, nie dra nie, word uitgesluit.

Geen Politiek?←⤒🔗

Wil Openbaring ʼn anti-politieke boek wees? Ja, in soverre as wat volke en nasies die koninkryk van Christus wil teëstaan deur dit na te boots – deur die mag en krag van die bose. Gelowiges word egter deur die boek opgeroep om te hoop en te getuig in die samelewing van elke dag, oor ʼn werklikheid wat nie deur mense bewerk kan word nie. ʼn Werklikheid vir ons wêreld van vandag – die stad van God wat uit die hemel as genadegeskenk gegee word. ʼn Stad waarvan Johannes die mooiste dinge te sê het en waarvan Augustinus nie uitgepraat kon word in sy aangrypende “Die Stad van God” nie.