Die sewende gebod (“Jy mag nie egbreek nie”) hou oënskynlik nie verband met mediese praktyk nie. Dit het egter alles te make met die huidige ontwikkeling ten opsigte van die behandeling van onvrugbaarheidsprobleme. Die huwelik wat die Here tussen man en vrou gestel het en die geheimenis daarvan soos die Skrif daarvan spreek, het wel deeglik implikasies vir moderne onvrugbaarheidsbehandeling.

Die ontwikkeling het so 25 jaar gelede begin met die koms van die eerste proefbuisbaba in 1978. Wêreldwyd het hierdie tegniek groot belofte ingehou vir baie onvrugbaarheidsprobleme met meer as 20 000 babas wat al met hierdie tegniek gebore is. Trouens bykans in elke land is hierdie tegniek gevestig en bestaan klinieke waar die tegniek van ‘in vitro fertilisasie’ beskikbaar is. Ook in ons land is daar verskeie sentra waar hierdie modaliteit van onvrugbaarheidsbehandeling beskikbaar is.

Die ontwikkeling van die in vitro fertilisasie tegniek is vinnig opgevolg met die koms van donor spermbanke, tegnieke van seleksie van bevrugte embrio’s, embriobanke en die toekoms hou moontlik die tegniek van kloning in. Groot ontwikkeling binne die bestek van ’n kwart eeu.

Aanvanklik is begin met die in vitro fertilisasie tegniek onder ouerpare waar daar ’n stabiele verhouding (so word dikwels, jammer genoeg, van die huwelik gepraat) bestaan. Dit het egter in Wes-Europa vinnig plek gemaak vir allerhande soorte verhoudings. Nie alleen is die tegniek aan ‘pare’ beskikbaar gestel wat glad nie wettig getroud is nie, maar selfs kan daar van donor genetiese materiaal soos donorsperms of beide donorsperms en -eierselle gebruik gemaak word. Die moontlikheid bestaan selfs om die bevrugte embrio’s in ’n surrogaat moeder in te plant.

Die huwelik soos die Here dit ingestel het, word hoegenaamd nie meer as enige vertrekpunt geneem waarbinne sekere tegnieke gebruik kan word nie. Nee, die vertrekpunt is heeltemal buite God se orde.

Geoorloofde Metode?⤒🔗

Maar kan daar binne die huwelik soos die Here dit ingestel het, wel van fertiliteitsbehandeling gebruik gemaak word? Die Here het immers die huwelik ingestel ook met die doel om vir Hom kinders te verwek binne sy verbond? Mag ons dan van moderne fertiliteitsbehandeling gebruik maak om onvrugbaarheidsprobleme aan te spreek?

As dit inderdaad duidelik is dat onvrugbaarheid weens een of ander rede teenwoordig is, dan mag ons as kinders van die Here gebruik maak van tegnieke, mits daarmee nie God se gebod oortree word nie. En in baie gevalle word God se gebod wel oortree, sy eis dat Hy binne die gawe van die huwelik kinders aan ons toevertrou vir sy koninkryk.

Elkeen van hierdie tegnieke moet dus eenvoudig onderwerp word aan die lig van die Skrif. Eerstens moet alle vorme waar genetiese materiaal buite die pa en ma om gebruik word, afgewys word. Spermdonering, eiersel- en embriodonering moet afgewys word. Hier word ’n derde party in die huwelik ingebring, al geskied dit bloot tegnies deur middel van laboratoriumpipette. Dit is daarom in stryd met die sewende gebod en kom neer op in vitro owerspel.

Maar wat van in vitro fertilisasietegnieke binne die gemeenskap van die huwelik? In kort kan ons sê dat daar geen sonde in die tegniek self lê nie, maar wel hoe hierdie tegniek gebruik word.

Tydens die in vitro fertilisasietegniek word die eie eiersel van die vrou en eie spermsel van die man buite die normale gemeenskap om, in ’n proefbuis bevrug. Die rede hiervoor is moontlik ’n afwyking van die spermsel van die man of moontlik ’n afwyking van die eierstokke van die vrou. Gevolglik kan bevrugting nie normaal plaasvind binne die eierstok van die vrou nie. Die baarmoeder van die vrou is egter normaal.

So ’n huwelikspaar word deeglik ondersoek by ’n in vitro fertilisasiekliniek en die probleem behoort deeglik met die ouers bespreek te word, sodat duidelik is wat die probleem is. As besluit word op in vitro fertilisasie word daar in die standaardkliniek ’n aantal eierselle by die vrou geneem met ’n endoskopiese en/of sonarondersoek. ’n Monster van die man se sperms word ook geneem. Hierna word bevrugting in die laboratorium bewerkstellig deur die spermsel in kontak te bring met die vrou se eiersel. Gewoonlik word meer as een eiersel bevrug, sommige eenhede selfs tot tien. Daar kan dus uiteindelik tien embrio’s wees, waarvan ’n aantal (gewoonlik ’n maksimum van vier) in die baarmoeder van die vrou ingeplant word en ’n aantal gevries word vir latere ‘gebruik’ of donasie (so word daar dikwels onrespekvol van ’n nuwe lewe gepraat). ’n Gesaghebbende mediese bron meld sonder om te blik of te bloos oor die ‘ekstra’ embrio’s: “or simply dispose of them”.

Die rede vir die bevrugting van meerdere embrio’s is die feit dat daar ’n relatief hoë insidensie van embrio’s is wat nie inplant nie en die hele proses ’n baie duur proses is.

Voorwaardes←⤒🔗

As ons hierdie proses uit Christelike oogpunt beoordeel moet ons ’n paar opmerkings maak.

1. Die Skrif praat van die embrio, nie as ’n gebruiksartikel nie, maar as die begin van God se handewerk tydens die weef van die mens in die moederskoot (Psalm 139). Ons distansieer ons van die arrogante en goddelose manier waarmee daar oor God se skepping gepraat word.

2. Daarom sal mens by in vitro fertilisasie nie meer as twee embrio’s bevrug nie. En altwee embrio’s moet in die baarmoeder ingeplant word. As die Here wil mag daar dan ’n tweeling groei.

3. Die Here beskik oor die inplanting van die embrio’s.

4. Geen embrio mag ingevries word vir sogenaamde latere gebruik nie. As die ma byvoorbeeld sou sterf of siek word, waar sal die embrio’s dan ingeplant word? Maar dit is nie die belangrikste oorweging nie. Die belangrikste is die gehoorsaamheid aan God se gebod wat beveel dat ons ons lewe nie in gevaar mag bring nie.

As gelowiges moet ons dus ons vereistes tydens die uitvoer van hierdie tegniek eenvoudig stel. Dit moet met die dokters vooraf bespreek word. Hier volg ’n paar riglyne:

1. Geen donormateriaal nie.

2. Slegs twee embrio’s word bevrug.

3. Geen seleksie van embrio’s van watter aard word gemaak nie.

4. Altwee embrio’s word tydens dieselfde behandeling (dus binne 2-3 dae) in die eie moeder ingeplant. Surrogaatmoederskap word afgewys.

5. Geen embrio’s word ingevries nie.

6. Al kos dit baie meer geld as die standaard roetine manier.

Die gevaar is, is dat die dokters gewoon aangaan op die roetine manier en meer as twee embrio’s bevrug. Sommige klinieke sal nie toestem om te behandel as bogenoemde vereistes deur ouers gestel word nie, weens koste-oorwegings. In een hospitaal in Nederland byvoorbeeld, die Akademiese hospitaal van die Vrije Universiteit word hierdie versoek wel gehonoreer, maar by geen ander kliniek in Nederland nie. In Suid-Afrika sal hierdie versoek wel in die privaatsektor gehonoreer word, met finansiële implikasies vir die ouers.

Die gebruik van hierdie tegniek binne die huwelik wat die Here ingestel het, met duidelike voorsorgmaatreëls, mag deur gelowige ouers gebruik word tot diens in God se koninkryk.

Vandag word God egter onbeskaamd uit sy eie werklikheid en skepping uitgeredeneer asof Hy daar niks mee te doen sou hê nie. Die sewende gebod het gewoon ’n vergete gebod geword in ons tyd. Medici en wetenskaplikes hou geen rekening daarmee dat daar ’n duidelike verband bestaan tussen dit wat ons in die skepping mag ondersoek en die 10 woorde van die HERE. Beide die skepping en die 10 gebooie het dieselfde Outeur, naamlik die HERE. Hy het daarin ’n verband en sisteem gelê, wat sou dit verbreek of geïgnoreer word, rampspoedige gevolge vir die gewone lewe op die hals haal.

En waar word die 10 woorde van God gehoor? In die kerk tydens die prediking van die Woord van die HERE. Daar is die uitgange van die lewe: In die tempel van die HERE. Juis in ons tyd is dit so belangrik dat hierdie werk kragtige voortgang vind, te midde van ’n chroniese afwesigheid van die hoor van die woorde van die HERE, wat onherroeplik lei tot die lewens-afbraak. Daar is geen ander rede vir die goddelose manier waarmee daar vandag met embrio’s en moderne vrugbaarheidsbehandeling gewerk word nie.

Wat ’n geweldige belangrike taak is daarom die weeklikse prediking van die Woord van die HERE. Dat ons almal hierdie Woorde verder kan uitwerk op die plek en die vak waar die Here ons gestel het.