Die Waarheid Bo Alles
Die Waarheid Bo Alles
Dat die waarheid altyd baie belangrik is, is 'n saak waaroor 'n mens seker nie nodig het om te debatteer nie. Dit geld nog steeds, al weerklink Pilatus se woorde aan Jesus nog dikwels op: Wat is waarheid? Wat waarheid is, hang natuurlik dikwels saam met die posisie wat 'n mens ingeneem het, sodat die waarheid soms ook relatief kan wees. 'n Mens sou byvoorbeeld kon vra of die wetenskap nie met die waarheid besig moet wees nie. In 'n sekere sin is dit so, maar 'n mens se vertrekpunt bepaal ook in die wetenskap jou begrip van die waarheid. Daarom moet 'n mens ook besef dat die waarheid nie 'n saak is wat op sy eie staan nie. Ons het 'n spreekwoord wat sê: Die waarheid maak seer. Dit is hoe baie mense ook die waarheid gebruik, as iets om ander mense mee te slaan.
Dit is daarom belangrik om die laaste sinnetjie van die Heidelbergse Kategismus se verklaring van die negende gebod in gedagte te hou. Nadat antwoord 112 gehandel het oor valse getuienis, kwaadpratery, ligtelike veroordeling van ander mense, lieg en bedrieg en die liefhê van die waarheid, staan daar aan die einde:
My naaste se eer en goeie naam moet ek na my vermoë verdedig en bevorder.
Hiervoor kan dit nodig wees, nie dat 'n mens 'n leuen moet vertel nie, maar dat 'n mens nie noodwendig alles wat jy weet, moet gaan vertel aan almal wat daar eintlik niks mee te doen het nie. Die waarheid kan ook gebruik word as 'n instrument om ander mee af te takel – en dan is dit óók 'n oortreding van die negende gebod. Is ons bereid om die weg van Matteus 5 en 18 te loop met hulle van wie ons dinge hoor waarvan ons nie hou nie, of sal ons eerder van daardie persoon wegbly en agteraf skinder?
In hierdie verband is Psalm 52 nogal insiggewend. Dit hou verband met die gebeure wat in 1 Samuel 22 verhaal word, toe Saul die priesters van Nob laat vermoor het. Dit was Doëg wat aan Saul bekend gemaak het dat Dawid by die priesterstad Nob aangegaan het tydens sy vlug vir Saul. Daarop het Saul die priesters laat dood. Toe Dawid dit gehoor het, het hy Psalm 52 gedig. Alhoewel Doëg eintlik die waarheid gepraat het, sê Dawid dat sy tong onheil beraam het en dat hy 'n werker van bedrog is (vers 4). Verder sê hy dat hy meer van kwaad as van goed hou en – baie merkwaardig – van die leuen meer as om geregtigheid te spreek (vers 5). Hy sê ook dat hy van woorde hou wat verslind (vers 6).
Die waarheid is wel belangrik, maar die waarheid staan nooit los van die vraag: Wat maak jy met die waarheid? In 1 Korintiërs 13 staan daar dat die liefde alles bedek – en daardie alles kan ook die waarheid insluit.