⤒🔗

Soek Persoongerig←⤒🔗

In vergelyking met Europa het die Christelike geloof in Suid-Afrika meer ruimte. Afrikaners is oor die algemeen nog baie godsdienstig. Op Radio Jakaranda kon jy ʼn jaar gelede ʼn mooi lied oor Psalm 91 hoor: “ek sal nie bang wees nie”. Op die Magaliesberg en ander berge sien jy pragtig verligte kruise. Met respek praat baie mense oor ‘liewe Jesus’. Ons kan bly wees met hierdie godsdienstigheid, maar terselfdertyd ook nie al te positief hieroor oordeel nie, want godsdienstigheid sê nie alles nie.

Die tyd van Amos was ʼn tyd van godsdienstige oplewing. Die mense het God oral in die land ywerig met brand en slagoffers gedien. Hulle het die heilige feeste gevier en byeenkomste gehou, waar hulle liedere ter ere van die Here gesing het. Die heilige plekke, soos Bet-el en Gilgal, het massas mense getrek. Bet-el was staatsheiligdom nommer een van Israel, die Jerusalem van die Noorde.

Gilgal was al vanaf die dae van Josua ʼn heilige plek (Josua 5:1-12). Asof dit nog nie genoeg was nie, het die mense selfs tyd en geld spandeer om pelgrimstogte na Berseba in Juda te maak. En dit alles om die HERE te dien.

Ten minste, so het hulle gedink. Maar die oordeel van die HERE is hard:

Ek haat, Ek versmaad julle feeste en het geen welgevalle aan julle feestye nie. Ek het geen welbehae in julle offers nie. Verwyder van My die geraas van jou liedere!Amos 5:21-23

Hoekom reageer God so? Is dit nie mooi dat mense soveel tyd en energie in godsdiens steek nie? Is dit nie ʼn teken dat mense God soek nie? Nee, God is nie gediend met hierdie soort godsdiens nie.

Wat was fout met die godsdiens in Bet-el en Gilgal? Daar was baie fout, maar ten diepste was die fout dat die mense nie na Gilgal en Bet-el gekom het om God Self te ontmoet nie, maar net om hul eie godsdienstige behoeftes te bevredig. Hulle het in Bet-el nie die Persoonlike God van hemel en aarde, Wie se Naam Jahwe is, gesoek nie, maar hulle het net na ʼn soort positiewe godsdienstige gevoel gesoek. Maar op dié manier het hulle God Self op ʼn afstand gehou, hulle het God Self agter hul godsdienstigheid weggesteek. Daarom die dringende oproep van God: “Soek My. Nie Bet-el nie, soek My”. Jy kan God blykbaar so soek dat jy Hom juis nie vind nie. Wanneer godsdienstigheid in ons land net ʼn algemeen vae geloof in ʼn onbekende en onpersoonlike mag bly, is dit vir God ewe verwerplik as afgodediens. Ook kerkmense loop die risiko om deur hul godsdienstigheid God Self op ʼn afstand te hou. Mense is van nature bang om die Lewende God Self in die oë te kyk. Dit is baie makliker en veiliger om ʼn onpersoonlike god te dien. By ʼn onpersoonlike god is dit veral belangrik om jou godsdienstige verpligtings na te kom: jy gaan kerk toe, jy betaal jou maandelikse dankoffers, jy gaan katkisasie toe. Dan is ʼn onpersoonlike god lankal tevrede. Maar die Lewende God vra dat jy jou met jou hele hart, jou hele verstand en al jou kragte aan Hom oorgee.

“Soek My,” sê God. Dit is nie ʼn oproep van God om ʼn soekende en vryblywende houding aan te neem nie. Die woord beteken dat jy met vertroue soek, met jou hele hart (Deuteronomium 4:29; 1 Kronieke 22:19), omdat jy weet dat jy Hom ook sal vind. Want God is nie ʼn God wat Homself wegsteek nie. Jesus, wat die Vader beter ken as enigiemand anders, het gesê: “Soek en jy sal vind”.

Soek Gehoorsaam←⤒🔗

Baie mense soek God. Die een in ʼn moskee, die ander in ʼn Rooms-Katolieke kerk, weer ʼn ander in die gereformeerde kerk. Wat is daarmee fout? Wanneer God sê: “Soek My”, beteken dit nie dat ons al die vryheid het om God te soek waar ons wil en hoe ons wil nie. As jy die ware God soek, beteken dit dat jy Hom soek soos Hy dit wil en nie op jou eie manier nie. God het baie duidelik vir die Israeliete gesê dat hulle God moes soek in Jerusalem, in die tempel (1 Konings 9:3). God het sy teenwoordigheid en sy Naam met die stad Jerusalem verbind. Toe Israel na die dood van Salomo in twee ryke geskeur het, het die Israeliete van die noorde hierdie gebod geïgnoreer en hul eie heilige plekke gebou. Natuurlik om Jahwe te dien, maar wel op hul eie manier.

Eiewillige godsdiens noem ons dit. Telkens sien ons dit weer: mense wil graag die Here dien, maar wel op hul eie manier, wat hulle die beste pas. Waar hulle gemaklik voel. Op dié manier wil ons God aan ons verplig. Ons maak God diensbaar aan ons eie wense en begeertes. Byvoorbeeld: deur net die gedeeltes uit die Bybel as Woord van God te aanvaar wat jou die beste pas. Of net dié gebooie van God te aanvaar waarvan jy dink dat dit redelike gebooie is. Afgode is na die mate van mense gemaak, maar die Lewende God is altyd groter as die mens se mate. As jy hierdie God wil vind, moet jy Hom met oorgawe soek en jou eie wense en begeertes verloën.

Wie God nie soek met sy hele hart en met al sy kragte nie, sal ook nooit uitkom by die tweede gebod nie: jy moet jou naaste liefhê soos jouself. Ongehoorsaamheid aan die eerste groot gebod het tot gevolg dat die liefde vir die naaste verkil. Dit is wat jy sien in die tyd van Amos. Daar was welvaart en vrede in die land. Maar net die rykes het voordeel daarvan getrek. Hulle het die armes en behoeftiges vir ʼn bietjie koring afgepers en uitgebuit (Amos 5:11). ʼn Beroep op die regters in die poort het geen sin gehad nie, want die regspraak was korrup. Jy sien hoe eiewillige godsdiens altyd lei tot skynheiligheid; aan die buitekant lyk alles mooi: jy dien God, jy kom jou godsdienstige verpligtings na, maar jy doen dit alles vir jou eie belang. Meer godsdienstigheid moet dan ʼn gebrek aan naasteliefde kamoefleer. Maar Jesus het gesê:

Nie elkeen wat vir my sê: Here, Here, sal ingaan in die koninkryk van die hemele nie, maar hy wat die wil doen van my Vader.
Amos 5:24

“Soek My en nie Bet-el en Gilgal nie” beteken daarom dieselfde as: “Soek wat goed is en nie wat sleg is nie; handhaaf die reg in die poort.” (Amos 5:14-15) “Laat die reg aanrol soos watergolwe en geregtigheid soos ʼn standhoudende stroom.”

Soek en Lewe!←⤒🔗

Dit is ʼn baie indringende oproep van God. Want alleen by God is lewe, los van God en buiten God sal jy sterwe. Dit werk na twee kante toe: ten eerste is daar buiten God geen lewe nie. Soos daar vir ʼn vis geen lewe is buite die water nie. Maar daar is ook ʼn ander kant, en daar lê die nadruk in ons teks: God sal met sy oordeel kom oor alle menslike eiewillige godsdiens en ongehoorsaamheid. God is ʼn jaloerse God. Hy sal nie toelaat dat ons Hom deur ons oppervlakkige geloof op ʼn afstand hou of dat ons Hom inruil vir ʼn onpersoonlike mag nie. Dit is sy eer om vir ons die ware en enigste God te wees.

In Amos 5 staan die oordeel oor die eiewillige godsdiens van Israel voor die deur. Amos hef alreeds ʼn klaaglied aan oor Israel (Amos 5:1). In die middel van hierdie klaaglied hoor ons die oproep: “Soek My, dan sal julle lewe.” En in vers 15 weer:

Julle moet haat wat sleg is en liefhê wat goed is, en handhaaf die reg in die poort – miskien sal die HERE, die God van die leërskare, Hom ontferm oor die oorblyfsel van Josef.

Selfs wanneer die oordeel al voor die deur staan, roep God sy volk nog op om hulle te bekeer en weer by Hom terug te kom. Wanneer jy God op ʼn afstand hou deur net te glo dat God bestaan, maar nie deur die Lewende God Self te soek nie, bekeer jou dan. Wanneer jy God Self nie wil vind nie, omdat jy die konsekwensies nie wil dra nie, draai jou om en keer terug na die Here. Wanneer kerkgang en katkisasie vir jou net godsdienstige verpligtings is, kom dan tot inkeer.

Want net by God vind ons lewe. Om God te soek beteken: jy verwag alles van Hom. Om God te soek beteken uiteindelik dat jy die vergifnis van jou sonde en die geregtigheid in Christus soek, soos die Heidelbergse Kategismus dit leer. Want net in Jesus Christus ontvang ons die lewe weer. Hy is immers self die Lewe.